حمل و نقل دریایی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی تجارت بین‌المللی، نقش حیاتی در جابجایی کالاها و محموله‌ها در سراسر جهان ایفا می‌کند. اما این صنعت به دلیل ماهیت گسترده، پیچیده و متغیر خود، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که هزینه‌های جانبی را به صاحبان کالا تحمیل می‌کند. یکی از این هزینه‌ها، GRI یا General Rate Increase است که به معنای افزایش عمومی نرخ حمل و نقل دریایی است. این هزینه اغلب به دلایل خاصی از سوی خطوط کشتیرانی اعمال می‌شود و تأثیر مستقیمی بر هزینه‌های نهایی تجارت بین‌المللی دارد.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی علمی و جامع دلایل اعمال GRI، تأثیر آن بر اقتصاد حمل و نقل دریایی و راهکارهای علمی برای کاهش این هزینه بپردازیم.
دلایل اعمال GRI
GRI یا افزایش عمومی نرخ، به دلیل عواملی اعمال می‌شود که ماهیتاً با ساختار اقتصادی، عملیاتی و زیست‌محیطی صنعت حمل و نقل دریایی گره خورده‌اند. در ادامه به بررسی علمی این عوامل می‌پردازیم:
1-ترافیک و ازدحام در بنادر مبدا و مقصد
یکی از اصلی‌ترین دلایل اعمال GRI، ازدحام و ترافیک در بنادر است. این موضوع به دلایل زیر رخ می‌دهد:
افزایش تجارت جهانی:
بنادر بزرگ دنیا مانند شانگهای، سنگاپور و روتردام با حجم عظیمی از کالاها مواجه هستند که مدیریت این حجم بالا، نیازمند تجهیزات پیشرفته و نیروی انسانی کارآمد است. در صورت کمبود این عوامل، بهره‌وری کاهش یافته و زمان پهلوگیری کشتی‌ها طولانی‌تر می‌شود.
ظرفیت ناکافی بنادر:
برخی بنادر به دلیل محدودیت زیرساختی نمی‌توانند به سرعت به رشد تقاضا پاسخ دهند. این مسئله باعث کندی در عملیات لجستیکی و افزایش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
اثرات تغییرات آب‌وهوایی:
تغییرات اقلیمی مانند طوفان‌ها یا افزایش سطح آب دریاها می‌تواند منجر به تعطیلی موقت بنادر یا کاهش بازدهی شود.
2-طولانی شدن عملیات تخلیه و بارگیری
عملیات تخلیه و بارگیری در بنادر معمولاً به دلیل عوامل زیر به تأخیر می‌افتد:
کمبود تجهیزات مدرن:
بسیاری از بنادر هنوز از تجهیزات قدیمی استفاده می‌کنند که سرعت تخلیه و بارگیری را کاهش می‌دهد.
مشکلات نیروی کار:
کمبود نیروی انسانی ماهر یا اعتصابات کارگری می‌تواند عملیات بندری را مختل کند و هزینه‌های اضافی به خطوط کشتیرانی تحمیل کند.
تغییرات در نوع محموله:
برخی محموله‌ها، به خصوص کالاهای خطرناک یا حساس مانند مواد شیمیایی، نیاز به دقت و زمان بیشتری برای بارگیری دارند که منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود.
3-افزایش هزینه‌های سوخت کشتی‌ها
سوخت کشتی‌ها (مانند سوخت بانکر) یکی از بزرگ‌ترین هزینه‌های عملیاتی در حمل و نقل دریایی است. نوسانات قیمت نفت خام در بازارهای جهانی تأثیر مستقیمی بر این هزینه دارد.
قوانین زیست‌محیطی سختگیرانه: سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) از سال 2020 قوانینی را اجرا کرده که کشتی‌ها باید از سوخت‌های با سولفور پایین استفاده کنند (سوخت کم‌سولفور یا LSFO). این نوع سوخت گران‌تر است و باعث افزایش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
مصرف بالای سوخت: کشتی‌های قدیمی به دلیل فناوری‌های قدیمی‌تر، مصرف سوخت بیشتری دارند که این امر هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
4-کمبود حجم بارگیری (Load Factor)
کمبود حجم بارگیری (Load Factor)
یکی از محرک‌های مهم اعمال GRI، کاهش نسبت بارگیری واقعی به ظرفیت کل است. خطوط کشتیرانی برای دستیابی به سودآوری مطلوب، ناچارند از حداکثر ظرفیت خود استفاده کنند. وقتی تقاضا کاهش می‌یابد — مثلاً در دوره‌های رکود اقتصادی یا فصولی که تجارت کند می‌شود — هزینه‌های ثابت مانند سوخت، تعمیرات و مستهلکات ناوگان بین محموله‌های کمتر تقسیم می‌شود.
در این وضعیت، بارگیری ناکامل باعث افزایش هزینه هر واحد بار می‌شود و شرکت‌ها را وادار به افزایش نرخ می‌کند. به بیان دیگر، اگر کشتی با بخشی از ظرفیت حرکت کند، هر تن یا هر TEU بارش سهم بیشتری از هزینه‌ها را تحمل می‌کند و لذا اعمال GRI یکی از ابزارهای ضروری برای توزیع این هزینه‌ها محسوب می‌شود.
مطالعه‌ای اخیر در زمینه لجستیک نشان می‌دهد که با به‌کارگیری روش‌های هوش مصنوعی و بهینه‌سازی ظرفیت، نسبت حمل‌ونقل‌هایی که عملکرد بارگیری بالا دارند از ۲۵٫۷٪ به ۹۸٫۴٪ افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که ارتقاء Load Factor می‌تواند به‌طور قابل ملاحظه‌ای کارایی حمل‌ونقل را بهبود دهد و فشار اقتصادی روی خطوط را کاهش دهد برای مطالعه بیشتر : لینک مقاله
5-تأثیرات اقتصادی کلان
علاوه بر عوامل عملیاتی، شرایط اقتصادی کلان نیز بر هزینه GRI تأثیرگذار است:
تورم جهانی: افزایش تورم در کشورهای مختلف می‌تواند هزینه‌های حمل و نقل را به شکل کلی افزایش دهد.
نوسانات نرخ ارز: تغییرات نرخ ارز باعث می‌شود خطوط کشتیرانی هزینه‌های خود را برای جبران زیان‌های ارزی، افزایش دهند.
چگونه GRI بر اقتصاد حمل و نقل دریایی تأثیر می‌گذارد؟
افزایش قیمت نهایی کالاها: هزینه‌های حمل و نقل بخشی از قیمت تمام‌شده کالاها را تشکیل می‌دهد. افزایش GRI می‌تواند به افزایش قیمت نهایی کالاها در بازارهای مصرف منجر شود.
تأثیر بر رقابت‌پذیری: افزایش نرخ حمل و نقل ممکن است تجارت برخی کشورها را با مشکل مواجه کند، به خصوص کشورهایی که به شدت به واردات وابسته هستند.
کاهش سودآوری کسب‌وکارها: شرکت‌هایی که به تجارت بین‌المللی وابسته‌اند، ممکن است با افزایش هزینه‌های لجستیکی، سودآوری خود را از دست بدهند.
چگونه از هزینه GRI پرهیز کنیم؟
اگرچه اجتناب از GRI به طور کامل امکان‌پذیر نیست، اما می‌توان با استفاده از راهکارهای علمی و عملیاتی، این هزینه را کاهش داد:
1-تحلیل داده‌های فصلی حمل و نقل
استفاده از تحلیل داده‌های فصلی برای پیش‌بینی زمان‌هایی که GRI اعمال می‌شود، می‌تواند به برنامه‌ریزی بهتر کمک کند. به عنوان مثال، در زمان‌هایی که تقاضای حمل بالاست (مانند فصل تعطیلات)، احتمال اعمال GRI بیشتر است.
2-استفاده از قراردادهای بلندمدت
انعقاد قراردادهای بلندمدت با خطوط کشتیرانی می‌تواند به ثبات نرخ‌ها کمک کند و شما را از تغییرات ناگهانی GRI مصون نگه دارد.
3-بهینه‌سازی زنجیره تأمین
با بهینه‌سازی زنجیره تأمین و کاهش زمان تخلیه و بارگیری، می‌توان هزینه‌های اضافی را کاهش داد. این امر نیازمند همکاری نزدیک با بنادر، شرکت‌های حمل و نقل و گمرک است.
4-انتخاب خطوط کشتیرانی جایگزین یا منطقه‌ای
در برخی موارد، خطوط کشتیرانی منطقه‌ای می‌توانند گزینه بهتری برای حمل کالا باشند. با انتخاب این خطوط، ممکن است هزینه GRI کاهش یابد.
هزینه GRI یکی از چالش‌های اصلی در حمل و نقل دریایی است که به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش هزینه‌های سوخت، ازدحام در بنادر و تغییرات اقتصادی اعمال می‌شود. این هزینه تأثیر مستقیمی بر تجارت بین‌المللی دارد و می‌تواند هزینه‌های کلی زنجیره تأمین را افزایش دهد. با این حال، با استفاده از راهکارهای علمی مانند تحلیل داده‌ها، برنامه‌ریزی دقیق و انعقاد قراردادهای بلندمدت می‌توان این هزینه را مدیریت کرد.
اگر به دنبال کاهش هزینه‌های حمل و نقل دریایی خود هستید، تیم تخصصی ما آماده ارائه راهکارهای حرفه‌ای برای مدیریت هزینه‌های GRI و دیگر چالش‌های حمل و نقل است. همین حالا با ما تماس بگیرید و از خدمات مشاوره‌ای ما بهره‌مند شوید!
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره با در شرکت آریان تماس بگیرید تا همکاران ما شما را راهنمایی کنند
جهت استعلام قیمت و اطلاعات بیشتر همین حالا با ما تماس بگیرید
تلفن: 02188772294
واتس اپ: 09036817770
ایمیل: marketing@arianline.com
